Một số nghiên cứu cho thấy môi trường
sống, thậm chí cả yếu tố bẩm sinh cũng có thể tác động tới sở thích mua cổ
phiếu.
Theo Wall Street Journal, một số
người thích cổ phiếu bị định giá thấp do trải qua nhiều biến cố trong cuộc
sống. Benjamin Graham – người thầy của nhà đầu tư nổi tiếng Warren Buffett và
là tác giả cuốn "Phân tích chứng khoán" là một ví dụ. Mẹ ông là một
nhà đầu cơ nhỏ. Khi bà thất bại vì cuộc khủng hoảng tài chính 1907, Graham mới
13 tuổi.
Vì thế, sau này, Graham thường rót tiền
vào các công ty bị nhà đầu tư chê bai, thậm chí có cổ phiếu bị đánh giá
"chết còn có giá hơn sống". Ông là người nổi tiếng với chiến lược đi
ngược lại đám đông - "mua vào khi hầu hết mọi người, và cả các chuyên gia,
đang bi quan, và bán khi họ cực kỳ lạc quan".
Một ví dụ khác là John Templeton, con
trai một luật sư tại Winchester, Tenn. Cha Templeton chuyên đầu cơ hợp đồng mua
bán bông tương lai. Nhưng đến một ngày, ông về nhà và nói với cả gia đình:
"Các con, chúng ta mất hết rồi". Vì thế, Templeton sau này đã phải
làm nhiều việc lặt vặt để có tiền vào đại học.
Năm 1939, ở tuổi 27, ông bỏ ra 100 USD
mua các cổ phiếu đang niêm yết tại Mỹ có giá 1 USD trở xuống. 4 năm sau, ông đã
kiếm được gấp 4 số tiền. "Mọi người thường hỏi tôi liệu triển vọng đầu tư
có tốt không. Nhưng đó là câu hỏi sai lầm. Đúng ra phải là: Khi nào triển vọng
có vẻ thê thảm nhất?", Templeton nói.
Có thể những trải nghiệm thuở nhỏ đã giúp
các nhà đầu tư như Graham hay Templeton có xu hướng chuộng cổ phiếu "bèo
bọt" hơn là cổ phiếu "đang tăng giá". Tuy nhiên, sở thích này
cũng có thể do gen.
Trong một cuộc nói chuyện tại Đại học
Babson (Mỹ) năm 2010, nhà đầu tư nổi tiếng Seth Klarman tiết lộ nghiên cứu trên
ruồi giấm cho thấy phần lớn chúng sẽ bay về nơi có ánh sáng. Nhưng một phần nhỏ
có vẻ hệ gen đã được lập trình phải tránh xa những nơi đó. Klarman gọi đó là
những con ruồi "đi ngược trào lưu", cũng giống như một số nhà đầu tư
vậy.
Đa phần mọi người có gen trội là theo
đuổi những thứ hào nhoáng và rực rỡ. Nhưng một phần nhỏ lại chỉ thích những thứ
méo mó, ít phổ biến.
Ba nhà kinh tế học - Henrik Cronqvist,
Frank Yu từ Trường Kinh doanh quốc tế châu Âu – Trung Quốc ở Thượng Hải (Trung
Quốc) và Stephan Siegel tại Đại học Washington (Mỹ) đã khảo sát hệ gen và danh
mục đầu tư của 35.000 cặp song sinh tại Thụy Điển. Họ phát hiện ra rất nhiều
nhà đầu tư có thể có gen thích săn lợi nhuận trên thị trường chứng khoán, dù môi
trường sống cũng đóng góp phần lớn vào hình thành tâm lý này.
Các cặp song sinh cùng trứng giống nhau
100% về gen, trong khi sinh đôi khác trứng chỉ có gen giống nhau như anh chị em
thông thường. Nghiên cứu đã so sánh sự tương đồng giữa danh mục đầu tư của các
cặp sinh đôi cùng trứng và khác trứng. Việc này cho phép các nhà kinh tế học đo
lường ảnh hưởng của gen với sở thích đầu tư.
Họ kết luận sự khác biệt về hệ gene có
thể giải thích khoảng 24% sự khác biệt về khuynh hướng đầu tư. Kết quả này
tương đối chính xác do số người tham gia lớn và luật pháp Thụy Điển yêu cầu các
nhà đầu tư cá nhân phải công khai hoàn toàn tài sản.
Dường như việc mua cổ phiếu giá trị
thấp hoặc cổ phiếu tăng trưởng nhanh không chỉ là sở thích. "Ít nhất nó
cũng có phần do bẩm sinh", ông Siegel nói.
Các yếu tố môi trường cũng có ảnh hưởng
đến khuynh hướng đầu tư, nghiên cứu trên cho biết. Ví dụ, nếu nền kinh tế đang
trong thời kỳ suy thoái mạnh, còn nhà đầu tư ở độ tuổi 18-25, hoặc có gia cảnh
nghèo khó, anh ta có xu hướng chọn cổ phiếu giá rẻ.
Ý nghĩa của những phát hiện trên chính
là để bạn thăm dò cố vấn tài chính hay giám đốc đầu tư của mình. Hãy hỏi họ các
câu như: "Anh đã gặp phải bất hạnh nào trong cuộc đời?" hay
"Nghèo khó có ý nghĩa gì với anh?". Vì nếu chưa từng trải qua thời kỳ
gian khổ, họ sẽ không giữ lại các cổ phiếu giá rẻ khi chúng mất giá.
Hà Thu
http://kinhdoanh.vnexpress.net
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét